Gerecyclede matrassen als valondergrond in de speeltuin
In Nederland worden jaarlijks zo’n 1,5 miljoen matrassen afgedankt, sinds 1 januari 2021 is het verplicht om die te recyclen. Muziek in de oren van vier partijen die een bijzondere circulaire samenwerking hebben opgezet: valdempende platen voor speelplaatsen, gemaakt van oude matrassen.
‘Het mooie aan deze samenwerking is dat het product terugkeert naar de gemeente waar het is ingezameld,’ vertelt Martijn Bentvelzen van Aslon Refoam trots. ‘De consument levert z’n matras in op de gemeentewerf, en een paar maanden later ligt datzelfde matras als vloer onder het kunstgras op de lokale speelplaats. De cirkel is dus super concreet en compleet.’
De waste-to-product-gedachte
5 miljoen kilo foam per jaar
Bentvelzen slaat de spijker op z’n kop: weinig circulaire projecten zijn zó rond als deze krachtenbundeling. Zodra het matras bij de milieustraat is ingeleverd, is het waste-to-product-specialist Renewi die het ophaalt.
‘Voor al het afval dat we bij Renewi aangeboden krijgen, zoeken we de hoogst haalbare recycle-oplossing,’ vertelt conceptmarketeer Yvonne Nielen. ‘Idealiter is dat natuurlijk een circulaire oplossing waarmee we zoveel mogelijk waarde uit het materiaal halen. Dat is onze waste-to-product-gedachte.’ Door je matras te recyclen in plaats van te verbranden, bespaar je de energie die nodig is om vanaf Groningen 33 keer naar Maastricht te fietsen – en weer terug
Na Renewi’s voortraject zet RetourMatras het recycleproces in gang. Jaarlijks verwerkt deze organisatie maar liefst 1 miljoen matrassen, die samen goed zijn voor 5 miljoen kilo aan foam.
Dat foam, dat is het goud voor de valdempende platen. Het wordt versnipperd, samengebonden, gestoomd, geperst en gedroogd, en dan gaat Aslon Refoam ermee aan de slag. Uiteindelijk rolt er een gloednieuw product van de band: de Aslon Refoam-plaat.
Deze circulaire shockpads zijn niet alleen geschikt als valdempers, maar ook als ondervloer en geluidsisolatie. ‘En we staan altijd open voor nieuwe ideeën uit de markt,’ zegt Bentvelzen. ‘Nog meer van die complete cirkels, dat is waar we naartoe willen.’
Zonder afnemer geen bestaansrecht
Maar met het afgewerkte product is de cirkel nog niet compleet. Want, zo stelt Chico van Hemert van RetourMatras, een product zonder afnemer heeft geen bestaansrecht. ‘Voor ons is het daarom immens waardevol dat Donker Groep is aangehaakt en gemeentes vertelt over dit materiaal,’ legt hij uit. ‘Je kunt nog zoveel matrassen verzamelen, als je je grondstoffen niet kwijt kunt, houdt het allemaal op.’
Gelukkig zet Donker Groep groots in op circulariteit. Al jaren. ‘Tegenwoordig is circulariteit helemaal hip,’ zegt accountmanager Sander Werkhoven, ‘maar wij waren er al mee bezig voordat het hip werd. Daardoor weten we nu dat je materialen meestal opnieuw moet uitvinden om circulair te werken; standaardmaterialen zijn niet altijd geschikt om een-op-een te hergebruiken. Je moet dus anders gaan nadenken over wat je gebruikt.’
Het verhaal maakt het verschil
Dankzij zijn ervaring met circulaire materialen herkende Werkhoven de potentie van de valdempende matrasplaten al snel. ‘Het is niet alleen het product zelf, maar ook het verhaal dat belangrijk is. Daar zit wat mij betreft de meerwaarde.
Prijstechnisch is de shockpad hetzelfde als de concurrentie, en hij gaat even lang mee. Dus het verhaal maakt het verschil.’
Ook Renewi’s Nielen gelooft in de meerwaarde van het productieproces. ‘Gemeentes zijn continu bezig om hun burgers te stimuleren om duurzamer afvalgedrag te vertonen. Het straalt dus positief op ze af als ze laten zien dat ze materialen zelf ook een tweede leven geven. Sterker nog, dat ze materialen in hun éígen gemeente hergebruiken.’ Een sterk staaltje ‘practice what you preach’.
Circulariteit is de norm
Voor Donker Groep is de Aslon Refoam-plaat inmiddels de standaard voor valdemping. ‘Dat maakt het misschien minder bijzonder,’ zegt Werkhoven, ‘maar wat mij betreft is dat juist goed. Het moet normaal worden om producten te hergebruiken – niet bijzonder. Circulariteit moet de norm zijn.’
Nielen is het daarmee eens. ‘We moeten met z’n allen beseffen dat we veel vaker kunnen, of eigenlijk zelfs móéten kiezen voor gerecyclede materialen, in plaats van dat we nieuwe grondstoffen uit de aarde onttrekken.’
En Bentvelzen gaat zelfs nog een stapje verder: ‘Als het materiaal uiteindelijk aan het einde van z’n levensduur is, willen we dat weer opnieuw recyclen. Dan maken we de cirkel nog een keer rond.’