Almere’s strijd tegen de eikenprocessierups
Donker Groep is specialist op het gebied van eikenprocessierupsbestrijding. Van het vroegste stadium - waarbij we de biodiversiteit vergroten om natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups te stimuleren - tot en met het bestrijden van de (volgroeide) rupsen en hun nesten. In dit eerste deel van een drieluik over de bestrijding van de eikenprocessierups in de gemeente Almere vertelt eikenprocessierupsspecialist Erwin Brouwer over de bestrijding met aaltjes.
Enorme klus
“De meest effectieve manier om de eikenprocessierups te bestrijden is door het bomenbestand diverser te maken, met minder eiken; en tegelijkertijd de biodiversiteit te vergroten, waardoor natuurlijke vijanden als de koolmees het aantal rupsen terugbrengen. Maar zo’n integrale aanpak is echt een meerjarenplan. Om een idee te geven van de omvang: voor de gemeente Almere behandelen we de komende periode ruim 12.500 eikenbomen in het stedelijk gebied, waarvan zo’n 7.500 preventief worden behandeld,” licht Brouwer toe. De behandeling met aaltjes, een nematode die van nature voorkomt in de grond van Zuid-Limburg, is dé manier om de eikenprocessierups aan te pakken voordat hij overlast gaat geven. De aaltjes, zo klein dat je ze met het blote oog niet waarneemt, worden in nevelwolken op de bomen aangebracht, waarna ze de rupsen binnendringen en een infectie veroorzaken. De rupsen sterven doordat ze stoppen met eten.
"Je kunt het vergelijken met het werk van een autospuiter"
Ongevaarlijk
Brouwer: “Het mooie van bestrijding met aaltjes is dat we ze bewust vroeg in het seizoen aanbrengen, waarbij we zo min mogelijk schade veroorzaken aan andere organismen. En ook voor mensen en dieren is de nematode ongevaarlijk. Op maandag 19 april zijn we begonnen met het vernevelen. We rijden met twee teams tussen 20.00 uur tot iets voor zonsopkomst. Dat moet ook wel: deze aaltjes leven normaal gesproken onder de grond en ze kunnen niet tegen UV-licht.”
En er zijn meer voorwaarden waaraan moet worden voldaan. Brouwer: “De temperatuur mag niet onder de vijf graden uitkomen en als er te veel wind staat, raken we de bomen niet goed. Ook mag het niet regenen.” Het aanbrengen van de aaltjes is sowieso een vak apart. “Je moet het een beetje vergelijken met het werk van een autospuiter: alleen als we de nevel gelijkmatig aanbrengen, is de behandeling succesvol. We zoeken naar de perfecte balans tussen snelheid van de tractor en de beweging van de boomnevelspuit. Daar houdt de vergelijking met de autospuiter wel op trouwens: met onze kleine nevelspuit bereiken we takken tot een hoogte van 18 meter; de grote spuit gaat tot wel 35 meter.”
Begrip
Hoe vinden de inwoners van Almere het dat jullie soms midden in de nacht langs de eiken rijden met een snelheid tussen de 1 en 1,4 kilometer per uur (afhankelijk van de grootte van de bomen)? Brouwer: “We communiceren van te voren uitgebreid over onze planning, zodat we mensen niet verrassen. Natuurlijk is het vervelend als we mensen uit hun slaap houden, maar verreweg de meeste reacties zijn gelukkig heel positief: de overlast was vorig jaar behoorlijk extreem, ze zijn blij dat we er alles aan doen om de rupsen te bestrijden.”
Projectinformatie
De minst invasieve en meest gerichte manier om de eikenprocessierups preventief te bestrijden, is door de rupsen in contact te brengen met aaltjes, een van nature in de bodem voorkomende nematode. Deze aaltjes - die alleen kunnen overleven in een gastheer - veroorzaken een infectie die ervoor zorgt dat de eikenprocessierups stopt met vreten en binnen een paar dagen sterft.
Het sterke punt van de bestrijding met aaltjes is dat we ze vroeg in het seizoen op de besmette bomen kunnen uitzetten; zodat de impact op andere organismen zo klein mogelijk is. Aaltjes zijn overigens niet schadelijk voor dieren en mensen. Het bespuiten van besmette bomen kan alleen als de weersomstandigheden ideaal zijn. Onze specialisten bij Donker Groen vertellen u er graag meer over.
Lees ook de andere delen
Almere’s strijd tegen de eikenprocessierups deel 2
Het behandelen met nematoden, of ‘aaltjes’ zorgde in de behandelde bomen voor 60-65% minder eikenprocessierups. In de overige besmette bomen zuigen we zoveel mogelijk nesten weg voordat de rupsen overlast gaan geven.
Almere’s strijd tegen de eikenprocessierups deel 3
Bij Donker Groep geloven we in natuurlijk bestrijding. Daarom zijn we er trots op dat we de gemeente Almere mogen ondersteunen bij een proef waarbij insecten worden ingezet om de larven van de eikenprocessierups te bestrijden.
